“`html
İsrail’in Yükselen Aslan Operasyonu: Çatışmaların Beşinci Günü
İsrail’in cuma sabahı başlamış olduğu Yükselen Aslan Operasyonu, beşinci gününde de etkisini sürdürerek çatışmalar devam etmektedir.
Her iki taraf arasında karşılıklı füze saldırıları devam ederken, sabah saatlerinde İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), İran’ın en üst düzey askerlerinden biri olan Ali Şadmani’nin öldüğünü açıkladı.
IDF, Şadmani’nin, İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in en yakın danışmanlarından biri olduğunu ve Tahran’daki bir askeri karargahın hedef alındığını belirtti.
Diğer yandan, İran’ın İsrail’e yönelik başta Tel Aviv olmak üzere birçok noktaya düzenlediği saldırılar, henüz Şadmani gibi büyük kayıplarla sonuçlanmamış durumda. Bunun temel nedenlerinden biri, İsrail’in savaş faaliyetlerini Tel Aviv’in derinliklerindeki “Zion Kalesi” adı verilen yer altı karargahında yürütüyor olmasıdır.
İsrail’de sivil kayıpların düşük kalmasının nedenlerinden biri, neredeyse tüm binalarda bulunabilen sığınak sistemleridir. 1951 yılında yürürlüğe giren Sivil Savunma Yasası kapsamında, yeni inşa edilen her bina için korunaklı alanların yaratılması zorunluluğu getirilmiştir. 1991 Körfez Savaşı sırasında Irak’ın İsrail’e Scud füzeleri göndermesiyle yasa kapsamı genişletilmiş ve evlerde bile korunma odalarının inşa edilmesi zorunlu hale getirilmiştir. Bu sığınaklar, “mamadim” olarak bilinen ev içi güçlendirilmiş odalar, “mamakim” isimli kat seviyesindeki güvenli alanlar ve “miklatim” adındaki toplu sığınaklar gibi çeşitlilik göstermektedir. Bu alanlar, ağır füzeler ve insansız hava araçları dahil tüm saldırılara karşı dayanıklı olacak şekilde özel beton ile güçlendirilmekte ve patlamalara dayanıklı kapılarla donatılmaktadır.
Zion Kalesi, tanklar ve piyade tugaylarının desteklediği yüksek teknolojiye sahip hava operasyonlarının komuta merkezi olarak işlev görmek için tasarlanmıştır. İlk kullanımı 2021 yılı başlarında gerçekleşmiş olan bu karargah, İsrail’in en iyi korunan ve gizli noktalarından biridir.
Karakol, aynı anda binlerce saldırı izlenmesine olanak tanıyan bir sığınak biçiminde inşa edilmiştir. Hava operasyonlarının yanı sıra deniz ve kara operasyonları da buradan yönetilmektedir.
The New York Times muhabiri Ronen Bergman, 2021’de Gazze saldırıları sırasında bu karargaha girmesine izin verilen az sayıdaki basın mensubundan biri olarak önemli bilgiler sunmuştur.
Fotoğraf: Dan Balilty / The New York Times
10 Yılda İnşa Edilen Zion Kalesi
Haberlere göre, Zion Kalesi’nin tasarım ve inşaat süreçleri tam 10 yıl sürmüştür. Yerin derinlikleri için inşa edilmiş olan bu karargah, nükleer saldırılar gibi birçok tehdide karşı koruma sağlamaktadır. Buradaki enerji, gıda ve su depoları, içeridekilerin yüzeye çıkamayacağı durumlar için uzun süre yeterli olacak şekilde hazırlanmıştır.
Eski komuta merkezi olan “Çukur”, zaman içinde birçok kez genişletilmiş olsa da, mekanın dar yapısı ve hijyen problemleri, yeni bir karargahın inşası ihtiyacını doğurmuştur. Neticede, Zion Kalesi inşa edilmiştir.
2021’de ordu operasyonları direktörü olarak görev yapan General Aharon Haliva, The New York Times’a verdiği demeçte, zamanla İsrail Savunma Güçleri’nin gereksinimlerinin değiştiğine dikkat çekmiştir. Haliva, büyük kara savaşlarının yerini sık ve küçük çatışmaların aldığını belirterek, bu değişimin daha fazla teknoloji ve istihbarat için güçlü bir dijital altyapıya ihtiyaç duyduğunu ifade etmiştir.
“Hedefler Kitabı” 20 Yıldır Güncelleniyor
Bergman, Zion Kalesi’ndeki izlenimlerini, “Sığınağa adım attığınızda ilk dikkat çeken şey sessizliktir. Dışarıdaki kaos ve dram burada yer almamaktadır. İnsanlar dikkatli, odaklanmış ve sakin görünmektedir. Komuta odası, derin istihbarat verilerine dayanan ve hava kuvvetleri veya özel kuvvetler tarafından gerçekleştirilen operasyonlar için oluşturulmuştur. Burada gelen bilgiler, tek bir veri tabanında toplanarak belirli operasyon terimlerine dönüştürülmektedir. Burası, insanların onayladığı hedeflere odaklanan bir yerdir. Hedeflerle, ordunun saldırı düzenleyebileceği tesisler, tüneller ve silahlar kastedilmektedir. Üst düzey bir yetkili tarafından onaylanan her hedef, kuvvet komutanlarının her ay gözden geçirdiği ‘Hedefler Kitabı’na eklenmektedir” diyerek aktarmaktadır.
Bu haberde, son 20 yılda bu listeye eklenen hedeflerin çoğunun insanların oluşturduğuna ve bu listede Hamas’ın üst düzey yöneticilerinin ilk sıralarda yer aldığına dikkat çekilmektedir. Yükselen Aslan Operasyonu’nun ilk safhalarında birçok İranlı askeri lider ve İran’ın nükleer programına yön veren bilim insanlarının hedef alındığı, bu şahısların da Hedefler Kitabı’nda yer aldığını göstermektedir.
Haberin yayımlandığı dönemde, İsrail Gazze’deki sivil kayıplar nedeniyle uluslararası düzeyde eleştirilerin hedefi olmuştur. Zion Kalesi’nin basına açılmasının sebeplerinden biri de bu eleştirileri geçersiz kılmak olmuştur. O dönem ismi açıklanmayan bir üst düzey yetkili, karargahın kontrolündeki stratejilerin sivil kaybı azaltmayı hedeflediğini öne sürmüştür.
Savaş Zamanında Tüm Kurumların Yöneticileri Burada Toplanıyor
Normal zamanlarda Zion Kalesi’nde 300-400 civarında asker görev yapmaktadır. Ancak İsrail’in hava operasyonları sırasında, binlerce asker bu yer altı karargahında toplanmaktadır. Ayrıca MOSSAD ve Şin Bet istihbarat kurumları ile Dışişleri Bakanlığı ve polis güçlerinin temsilcileri de burada yer almaktadır. Bu yetkililer, saldırılar süresince sığınağı nadiren terk etmekte ve tüm operasyonları buradan yönetmektedir.
Zion Kalesi’nin “sinir merkezi” olarak adlandırılan bölümünde dikkat çekici detaylar bulunmaktadır. Bu alanda, ekranlarla çevrili duvarlar ve çeşitli hedeflerle ilgili grafiklerle donatılmıştır. Buradaki oturma düzeni, her askerin duvarlardaki ekranları görebilmesine olanak sağlamaktadır. Üniformalı askerlerin çoğunluğu genç yaşlarda iken, üniformasız personelin yaş ortalaması oldukça yüksektir.
Fotoğraf: Dan Balilty / The New York Times
Sürekli Bilgi Akışı
Zion Kalesi, bilgisayarlar, sabit telefon hatları ve diğer iletişim sistemleri ile donatılmıştır. Burada görevli personel, klavyeleri ile duvarlardaki ekranlardaki verileri girmektedir.
Bu yer altı karargahı, İsrail’in siyasi liderlerinin bulunduğu Kudüs yakınlarındaki yer altı merkezine, Hava Kuvvetleri’nin yer altı birimine ve Şin Bet’in komuta merkezine de bağlanmaktadır. Farklı askeri birimler ve istihbarat departmanları, bu sinir merkezini topladıkları verilerle beslikte, aynı zamanda buraya fiziksel temsilciler göndererek veri akışını sağlamaktadır. Böylece, sürekli olarak birden fazla operasyonda kesintisiz bir yürütme sağlanabilmektedir.
Askerlerin Telefon Kullanımı Sınırlı
Burası içerisinde spor salonu, sinagog, mutfak ve yemek salonları ile misafir odaları bulunmaktadır. Ayrıca, duvarlarda dünyanın birçok şehrinin saatlerini gösteren saatler asılıdır; bunlar arasında Tahran’ın da olması dikkat çekicidir. Askerlerin telefon kullanabilecekleri tek alan ise yiyecek ve içecek servisi yapılan kafeteryadır.
Ordu yüksek komutanlarına ayrılan katlardan birinde, genelkurmay başkanının özel yatak odası da mevcuttur.
Haberin detaylarında, penceresi olmayan bu sığınağın daha sempatik görünmesi için duvarların İsrail’den manzara fotoğrafları ile dekore edildiği ve ülkenin kurucusu David Ben-Gurion’un “Bu ordunun ellerinde, halk ve vatan artık güvendedir” şeklindeki sözlerinin vurgulandığı ifade edilmiştir.
“`
